Geëxplodeerde tekeningen verkennen de verborgen architectuur van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Het poortgebouw van fort Honswijk
Torenfort Honswijk
De kazerne met caponniére van fort Rhijnauwen
Het reduit (laatste schuilplaats) van fort Rijnauwen
 
1 /5
  • Publicatie

    010 uitgevers, 2010

  • Opdrachtgever

    Stuurgroep Belvedere en het Stimuleringsfonds voor Architectuur

  • Redactie

    Rita Brons, Bernard Colenbrander

  • Vormgeving

    Studio Joost Grootens

  • Taal

    Nederlands en Engels

  • Uitgave

    208 pp / 340 x 240 mm / hardcover with cd-rom prijs: €45,-

  • ISBN

    978 90 6450 608 6

In 2009 werd de Nieuwe Hollandse Waterlinie aangewezen als Rijksmonument. Dit leidde tot de publicatie van de grote Atlas Nieuwe Hollandse Waterlinie (2009, Uitgeverij 010), bestemd voor toekomstige bestuurders en ontwerpers om de gehele linie in historisch-landschappelijk perspectief te kunnen overzien. DaF-architecten was verantwoordelijk voor het hoofdstuk over de militaire architectuur van de linie.
Het onderzoek naar typologische ontwikkeling van de militaire architectuur leverde inzicht in de achterliggende geschiedenis en ideologie van defensie (verdediging). Daf-architecten illustreert in beeld en woord aan de hand van een aantal exemplarische forten deze rijke bouwpraktijk.

Naast alle landschappelijke en strategische configuraties die in de hoofdstukken over water, landschap en strategie gaan, geeft het hoofdstuk over de architectuur van de Nieuwe Hollandse Waterlinie een overzicht van de architectonische elementen die bij de linie horen, van sluis tot fort, van groepsschuilplaats tot caponniére.

 
Torenfort en Contrescarp van Honswijk
 
Fort Rhijnauwen
Batterij van Honswijk
De fortenring rond Utrecht in de Atlas Nieuwe Hollandse Waterlinie (TU-Delft)
1 /6

Van kasteel tot loopgraaf: In 150 jaar linie zijn uiteenlopende architecturale prototypes toegepast die de veranderende visie op oorlog reflecteerden.

De Nieuwe Hollandse Waterlinie is een gelaagd project, zowel in tijd als in ruimtelijke opbouw. De linie heeft effectief bestaan van 1840 tot 1940. In die periode is, aan de hand van veranderende inzichten in militaire strategie, steeds doorgebouwd, afgebroken en vernieuwd. De vorm en schaal van de linie-bouwwerken en hun positie in het landschap zijn een directe weerslag van deze veranderingen.
De ruimtelijke gelaagdheid is ontstaan door het samenkomen van de verschillende visies en dus bouwperiodes in één plaats. Elk fort en zijn omgeving is daarmee een hybride compositie van ongelijke en ongelijktijdige delen. Om dit uit te beelden in een reeks van architectonische tekeningen koos DaF-architecten voor twee representatieve forten die sterk verschillen in functie, locatie en bouwperioden. Fort Rijnauwen en Fort Honswijk, zijn ontleed in losse elementen die in de Atlas als reeks te zien zijn. Als sluitstuk laat een ‘stedenbouwkundige’ tekening van beide forten het complex van elementen zien. Ter verduidelijking van de werking van de twee ensembles is hieraan een functionele en ruimtelijke analyse toegevoegd.